Tıbbi Sülük Tedavisi (Hirudoterapi)
Tarihte bilinen en eski tedavi yöntemlerinden biri hirudoterapi yani tıbbi sülük tedavisidir. Hipokrat hastalıkların tedavisinde hirudoterapi yönteminden faydalanmıştır. İbn-i Sina eserlerinde hirudoterapi tedavisidnen bahsetmiştir.
Hirudoterapi Ne Demek?
Hirudoterapi, bilimsel adı “Hirudo Medicinalis” olan, Türkçe’de “sülük” olarak adlandırılan canlıların kullanılarak yapılan tedavi yöntemidir.
Tıp tarihinde bilinen en eski tedavi metotlarından biridir. Eski Mısır yazıtlarında, Hipokrat’ın tedavi yöntemlerinde, İbn-i Sina’nın eserlerinde tıbb sülük tedavisi geçer. Bu tedavinin bilinen tarihi 2000 yıldan fazladır.
Tıbbi Sülük Nedir?
Sülüğün 15.000’den fazla çeşidi vardır. Bu canlıların çoğu ektoparaziter olup , kan emerek beslenir. 3 tane çeneleri vardır, her çenede 100 tane diş bulunur.
Tıbbi sülüğün şifası salgısında olan 100’den fazla biyoaktif bileşenlerden gelir.
Tıbbi sülük tedavisinde sülükler belirli bölgelere tutturulur. Bu sayede salyasında bulunan biyoaktif molekülleri sorunlu bölgeye geçirir.

Sülük Tedavisi (Hirudoterapi) Kullanılan Sülükler
15.000’den fazla türü olan sülüklerin belirli türleri tıbbi sülük olarak kullanılır. Türkiye tıbbi sülük ihracatından ön sıralarda yer almaktadır.
Hirudoterapi’de kullanılan sülük türleri şunlardır:
- Hirudo Verbana; Türkiye’de en yaygın kullanılan sülük türü Hirudo Verbana’dır.
- Hirudo Suluki
- Hirudo Orientalis
- Hirudo Medicinalis
Tıp Sülüğü Nasıl tedavi Eder?
Tedavi amaçlı kullanılan sülükler halk arasında “doktor sülük” yada “tıp sülüğü” gibi isimlerle bilinir.
“Doktor sülük”, veya “tıp sülüğü” olarak bilinen bu canlılar salyalarında tedavi edici 100’den fazla bileşen taşır. Bu bileşiklerden bazıları şunlardır:
Kan pıhtılaşmasını önleyen; eglin, inhibitör, triptaz, hirustasin, destabilase, calin, hirudin.
Kan akışını sağlayan histamin gibi maddeler.
Antimikrobiyal olan hyaluronidaz.
Bunların yanı sıra lokal anestezi etki yapan maddelerde tıp sülüğünün salgısında bulunur.
Tıbbi Sülük Tedavisi (Hirudoterapi) Nasıl Yapılır?
İşlem yapılacak bölge steril hale getirilir. Ardından tıbbi sülükler sorunlu bölgeye tutturulur. Tıbbi sülük, ilk başlarda çok hafif olarak hissedilse de, kısa süre içinde salgısında olan anestezik maddeler sayesinde hiçbir şey hissedilmez.
Halk arasında “doktor sülük” olarak bilinen bu canlılar vücutta kalma süresi 20 dakika ile bir saat arası değişir. Sülük çoğu zaman kendiliğinden vücuttan ayrılır. Ancak bazı durumlarda dışarıdan müdahale edilerek sülüğün bırakması sağlanır. Son olarak yapışma yeri sıkıca pansuman edilir ve kanama kontrolü kontrol altına alınır. Sülükler kişiye özel tek seferlik kullanılır.
Sülük Tedavisinden (Hirudoterapi) Sonra Kanama Ne Zaman Durur?
Tıbbi sülük olarak bilinen bu canlılar salyalarında kanın pıhtılaşmasını önleyen maddeler taşır. Bunun sonucu sülük tedavisi sonrası kanama bir müddet devam eder.
Kanamanın 4 saat ile 24 saat arası sürmesi normaldir.
Sülük Tedavisi Ne Zaman Etki Gösterir?
Sülük tedavisinin etki süresi kişinin hastalığı, genel sağlık durumu gibi faktörlere göre farklılık gösterir. Bazı hastalıklarda hemen rahatlama olurken, bazı hastalıklarda tam tedavi birkaç ay sonra görülebilir.
Sülük “Pis Kanı mı” Emer?
Halk arasında “sülük pis kanı emer” gibi bir düşünce vardır. Bu doğru olmayan bir düşüncedir, sülük vücutta pis kanı emmez.
Tıbbi sülük, vücuttan kanı emerken kolay emebilmek için kanın pıhtılaşmasına engel olacak maddeler salgılar. Hastalıkları tedavi eden sülüğün ağız salyasındaki bu maddelerdir.
Tıbbi Sülük (Hirudoterapi) Faydaları Nelerdir?
Hirudoterapi’nin faydaları şunlardır.
- Analjeziktir
- Antibakteriyeldir
- Antidepresan görevi görür
- Antihipertansiftir
- Kas gevşeticidir
- Antioksidandır
Tıbbi Sülük Tedavisi Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
Tıp tarihinin bilinen en eski tedavi yöntemlerinden biri olan hirudoterapi birçok sağlık sorununa, birçok hastalığa iyi gelir.
Tıbbi sülük anlamında olan hidroterapinin faydaları şunlardır:
- Behçet hastalığı
- Romatizmal hastalıklar
- Bazı göz hastalıkları
- Varis ve venöz
- Eklem kireçlenmesi
- Migren ve diğer baş ağrıları
- Fibromiyalji
- Huzursuz bacak sendromu
- Kas ağrıları
- Baş dönmesi
- Ciltte oluşan kırışıklıklar için
- Kulak çınlaması
- Kronik yorgunluk
- Egzama
- Ürtiker
- Bel ve boyun fıtığı
- MS, ALS
- Parkinson
- Sedef
- Diğer kronik deri hastalıkları
- Depresyon gibi ruhsal sorunlar
- Fobi tedavisi
- Hemoroid
- İskelet sistemi hastalıkları
Sülük Hangi Bölgelere Uygulanır?
Vücudun sülük uygulama alanı oldukça geniştir. Bazı bölgeler dışında her yere tıbbi sülük tedavisi uygulanır. Sülük tedavisi hastanın verdiği cevaba göre bir hafta arayla birkaç seans uygulanabilir. Tıbbi sülük seansı kişiden kişiye, hastalığın durumuna göre değişiklik gösterir. Varis hastalığı gibi hastalıklar için 10-15 arası tıbbi sülük seansı yapılabilir.
Eklem ağrıları için 3-4 sean etkili olabilir.
Tıbbi Sülük Tedavisi Kimlere Yapılmaz?
Vücudun bazı bölgelerine sülük tedavisi uygulanmaz.
Sülük tedavisi uygulanmayan bölgeler şunlardır:
- Boyun, çene altı, koltuk altı, kasık gibi önemli damarların geçtiği yerler.
- Avuç içi, ayak tabanı
- Göz kapağı çevresi gibi yumuşak deri bölgeleri.
Tıbbi sülük tedavisi birçok sağlık sorununu gidermeye yardımcı olur. Ancak bazı durumlarda kişi sülük tedavisi için uygun olmaz.
Şu durumlarda sülük tedavisi uygulanmaz:
- Anemi (kansızlık) sorunu olanlar
- Pıhtılaşmayı önleyen hastalığı olanlar
- Kalp yetmezliği olanlar
- Kontrolsüz şeker (diyabet) hastalığı olanlar
- Cerrahi işlem öncesi
- Aktif kanama odağı olanlar
- Kan sulandırıcı ilaç kullananlara tıbbi sülük tedavisi uygulanmaz.
- Hamileler, hamile adayları ve emziren annelere, çocuklara sülük tedavisi uygulanmaz.
Tıbbi Sülük Tedavisi (Hirudoterapi) Yan Etkileri Var mıdır?
Tıbbi sülük tedavisi oldukça fazla art niyetle kullanılan bir uygulamadır. İşin uzmanı olmayan tıp eğitimi almamış kişiler tarafından yaygın olarak yapılır. Tıp eğitimi olmayan kişilere yaptırılan sülük tedavisi enfeksiyon başta olmak üzere birçok sağlık sorununa neden olabilir. Ancak doktor tarafından, doktorun uygun gördüğü kişilere yapılan sülük tedavisinin yan etkisi yok denilecek kadar azdır. Tedavi sonrası sülüğün tutunduğu bölgede hafif şişlik, kızarıklık ve kaşıntı görülebilir. Bu durum birkaç gün içinde kendiliğinden geçer.